Osmanlı İmparatorluğu’nda Mormon Misyonerler

Osmanlı İmparatorluğu’nda Mormon Misyonerler

Osmanlı ülkesine 16. yüzyılda Avrupa’dan gelmeye başlayan misyoner gruplarına 19. yüzyıl başlarında önce ABD’li Protestanlar, 1884’te ise Mormonlar katıldı.

Mormonluk ABD’de doğmuş ve gelişmiş bir inançtı. Hıristiyanlığı yorumlayış biçimlerinden dolayı Mormonlar kendi ülkelerinde büyük bir var oluş mücadelesi vermişlerdi. İnançlarını denizaşırı ülkelerde yaymaya çalışırken, İslamiyet’in Mormonluğa benzer yönleri ve laik olmayan yönetim şekliyle Osmanlı İmparatorluğu’nu çok çekici buldular. Buraya yerleşme tasarıları yaptılar, 30 yıl boyunca misyoner gönderdiler.

Ne var ki Mormon misyonerlerin faaliyetleri, ABD yönetiminden destek alan Protestanlarınkinin gölgesinde kaldı. Bekledikleri sonucu alamayan ve nüfuz kuramayan misyonerler faaliyet sahalarından Anadolu’yu çıkarmak zorunda kaldılar. I. Dünya Savaşı başlarken daha başarılı olacaklarını düşündükleri Arap topraklarına göçtüler.

Osmanlı, ABD ve Mormon arşiv kaynaklarından yararlanılarak hazırlanan Osmanlı İmparatorluğu’nda Mormon Misyonerler, bu unutulmuş misyoner hareketinin tarihi üzerine Türkiye’de ve dünyada şimdiye dek yapılmış en kapsamlı çalışma.

Prof. Dr. Seçil Karal Akgün (1946), Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Bölümü’nden mezun oldu; doktora ve doçentlik derecelerini de aynı bölümde aldı. 1981’de ODTÜ’de göreve başlayarak Prof. Dr. Yuluğ Tekin Kurat ile beraber Tarih bölümünü kurdu. 1991-97 ve 2001-13 yıllarında bu bölümün başkanlığı yaptı. Son dönem Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti tarihi ve Türk devrimi alanlarında yurt içinde ve dışında çalışmalar, yayınlar yaptı, seminerler ile konferanslara katıldı. 2013’te emekli oldu. Türkiye’de ve yurtdışında üyesi olduğu tarih kurumlarıyla faaliyetlerini ve araştırma çalışmalarını sürdürüyor.